تأثیر سه روش خاک ورزی و کاشت بر پارامترهای عملکردی ماشین و گندم آبی در منطقه سردسیر استان فارس (اقلید)

گندم به منظور تغذیه ی انسان و دام از اهمیت خاصی برخوردار است. گندم به عنوان مهم ترین منبع تأمین کالری موردنیاز افراد، اصلی ترین منبع غذایی محسوب می گردد و دارای بیشترین سهم در اراضی زیر کشت در کشور می باشد. روش های مختلفی برای تهیه بستر زمین و کاشت در کشت گندم به کار می رود، به دلیل افزایش هزینه های سوخت های فسیلی، فرسایش خاک، بهره وری بیشتر از منابع آبی و دستیابی به محصول بیشتر نیاز به کارگیری فناوری های جدید کشاورزی احساس می شود. در سال های اخیر سیستم خاک ورزی حفاظتی که دامنه وسیعی از خاک ورزی های حداقل (سطحی تر و با دفعات کمتر) را شامل می شود، رواج بیشتری یافته است، این سیستم ها عموماً باعث ذخیره بیشتر رطوبت در خاک شده که مصرف آب را کاهش می دهند. در این تحقیق اثر روش های مختلف خاک ورزی و کاشت شامل کم خاک ورزی با ماشین خاک ورز مرکب (چیزل، دیسک و غلتک) در عمق 15 سانتی متری و کاشت با کمبینات، خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار (به تنهایی) در عمق 25 سانتی متری و کاشت با کمبینات و کاشت به روش مستقیم با دستگاه کشت مستقیم در عمق 8 سانتی متری بر مصرف سوخت، کارآیی مصرف آب، ظرفیت مزرعه ای موثر، هزینه های عملیات خاک ورزی و کاشت، عملکرد و اجزای عملکرد گندم آبی در دو تناوب لوبیا - گندم و سیب زمینی – گندم در یکی از مزارع شهرستان اقلید فارس بررسی شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار و 6 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که روش کشت مستقیم و روش کم خاک ورزی +کاشت با کمبینات نسبت به روش خاک ورزی مرسوم + کاشت با کمبینات باعث کاهش مصرف سوخت به ترتیب به میزان 69 و 23 درصد و افزایش ظرفیت موثر مزرعه ای ماشین به میزان 9/29 و 7/34 درصد شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که روش های خاک ورزی +کاشت تأثیر معنی داری بر عملکرد محصول و اجزاء عملکرد به غیراز وزن هزار دانه داشت ولی تاثیر معنی داری بر کارآیی مصرف آب نداشت. اثر متقابل تناوب×خاک ورزی + کاشت تأثیر معنی داری بر کارآیی مصرف آب داشت. بیشترین کارآیی مصرف آب به میزان 59/1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به روش کشت مستقیم در تناوب لوبیا-گندم و کمترین کارآیی مصرف آب به مقدار مقدار 33/1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به روش کشت مستقیم در تناوب سیب زمینی-گندم. بیشترین عملکرد به مقدار 5305 کیلوگرم بر هکتار مربوط به روش کم خاک ورزی + کاشت با کمبینات و کمترین عملکرد به مقدار 5202 کیلوگرم بر هکتار مربوط به روش خاک ورزی مرسوم + کاشت با کمبینات بود. استفاده از روش کشت مستقیم سبب افزایش عملکرد نسبت به روش خاک ورزی مرسوم +کاشت با کمبینات شد و تفاوت معنی داری با روش کم خاک ورزی + کاشت با کمبینات نداشت.